Συντάχθηκε 06-10-2023 15:20
Τόπος:
Σύνδεσμος τηλεδιάσκεψης
Έναρξη: 12/10/2023 10:00
Λήξη: 12/10/2023 11:00
Τίτλος
Εθνικός Δρυμός Λευκών Ορέων και οι γεωεπιστημονικές του προσεγγίσεις
Τριμελής Εξεταστική Επιτροπή
1. Καθ. Ε. Μανούτσογλου
2. Καθηγητής Α. Βαφείδης
3. Αν. Καθ. Ε. Στειακάκης
Περίληψη
Στην Ελλάδα υπάρχουν 10 Εθνικοί Δρυμοί, οι οποίοι εντάσσονται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000. Ο Εθνικός Δρυμός Λευκών Ορέων αποτελεί ένας εξ αυτών, ο οποίος καλύπτει περίπου το 1/5 της έκτασης του νομού Χανίων. Η περιοχή ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1962 με το Βασιλικό Διάταγμα 781/1962 και οριοθετήθηκε με το Β.Δ. 74/1964. Με Προεδρικό Διάταγμα το 2016 η περιοχή των Λευκών Ορέων και η Παράκτια Ζώνη χαρακτηρίστηκε και ως Εθνικό Πάρκο. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς (Λευκών Ορέων) συστάθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ με το Ν. 3044/2002 και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2008, με σκοπό την προστασία, τη διαχείριση και την ανάδειξη της περιοχής ενώ τώρα ο Δρυμός βρίσκεται υπό την εποπτεία Οργανισμού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Η βασική αιτία της ίδρυσης του Δρυμού ήταν η προστασία του κρητικού αίγαγρου (αγρίμι ή κρι-κρι) και γενικότερα της βιοποικιλότητας της περιοχής. Αρχικά περιελάμβανε μόνο το φαράγγι της Σαμαριάς και την γύρω περιοχή, για αυτό και ο Δρυμός αναφέρεται και ως Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς. Όλες αυτές τις δεκαετίες αυτό που καλύπτεται κάτω από τον κάθε θεσμό και μορφή διαχείρησης είναι ότι ο στενός πυρήνας του Εθνικού Δρυμού είναι ένας γεωμορφολογικός σχηματισμός, ένα φαράγγι, μέσα στο μικροκλίμα και την «γεωλογία» του οποίου πρασαρμόστηκε η μοναδική ενδημική χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.
Στόχος της εργασίας αυτής είναι μια πρώτη καταγραφή κύριων επιστημονικών εργασιών στο πεδίο των γεωεπιστημών που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή. Για τον σκοπό αυτόν ομαδοποιήθηκαν επιστημονικές έρευνες σχετικά με την τεκτονική γεωλογία, τη λιθοστρωματογραφία, την υδρολογία και υδρογεωλογία, τα τρισδιάστατα μοντέλα, τις γεωφυσικές έρευνες, την εδαφολογία, τα απολιθώματα που βρέθηκαν στο φαράγγι καθώς και τους πολλαπλούς γεώτοπους που βρίσκονται χωρικά κατανεμημένοι κυρίως κατά μήκος του. Αρχικά, επισημάνθηκε η επιρροή που είχε η τεκτονική στην εξέλιξη και στην διαμόρφωση των Λευκών Ορέων και την γεωμορφολογία τους. Η περιοχή μελέτης αποτελείται από δύο μεταμορφωμένες τεκτονικές ενότητες, την υποκείμενη Ομάδα των Πλακωδών Ασβεστολίθων και την υπερκείμενη Ενότητα Τρυπαλίου, καθώς και από Νεογενή και Τεταρτογενή πετρώματα και ιζήματα. Όσον αφορά την γεωλογική δομή του φαραγγιού της Σαμαριάς και των φαραγγιών της Αγίας Ειρήνης και της Ίμπρου επεξεργάστηκαν εργασίες που έχουν παρουσιάσει τα τρισδιάστατα γεωλογικά μοντέλα των περιοχών. Σχετικά με την υδρογεωλογία της περιοχής, οι γεωλογικοί σχηματισμοί επιδρούν άμεσα στο υδρογραφικό δίκτυο, επιτρέποντας την φόρτιση των υπόγειων ταμιευτήρων νερού για την κάλυψη των αναγκών της τοπικής κοινότητας. Στο οροπέδιο του Ομαλού, με τις γεωφυσικές μελέτες χαρτογραφήθηκε το ανθρακικό υπόβαθρο και εντοπίστηκαν καρστικές δομές του υπεδάφους, ενώ με τις εδαφολογικές μελέτες προσδιορίστηκε η ορυκτολογία και λιθολογία και η συσχέτισή τους με την χημική σύσταση, των εδαφών. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των κερατολίθων στην Ομάδα των Πλακωδών Ασβεστολίθων είναι υπολείμματα απολιθωμένων σπόγγων. Τα απολιθώματα αυτά, όπως και άλλα που ανευρέθηκαν στο φαράγγι της Σαμαριάς αποτελούν μέρος του γεώτοπου του φαραγγιού. Εκτός του φαραγγιού της Σαμαριάς, ως γεώτοποι έχουν χαρακτηριστεί και άλλες τοποθεσίες στον Εθνικό Δρυμό, οι οποίοι με την κατάλληλη διαχείριση και προστασία μπορούν να αξιοποιηθούν συμβάλλοντας στην γεωλογική διάσταση του μοναδικού φαραγγιού της Σαμαριάς.
