Συντάχθηκε 01-11-2021 15:12
Τόπος: η παρουσίαση θα γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης
Σύνδεσμος τηλεδιάσκεψης
Έναρξη: 03/11/2021 09:00
Λήξη: 03/11/2021 10:00
Ονοματεπώνυμο: ΑΘΗΝΑ ΜΠΑΝΤΗ
Τίτλος:Η «κατοίκηση» του τοίχου: από το poché στις σύγχρονες αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις
Title:The Inhabited Wall: a theoretical study from poché to contemporary architectural approaches
Τετάρτη 3-11-2021, 9.00 π.μ.
Εξεταστική Επιτροπή
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δήμητρα Χατζησάββα (επιβλέπουσα)
Αναπληρωτής Καθηγητής Αλέξιος Τζομπανάκης
Καθηγητής Κωνσταντίνος-Αλκέτας Ουγγρίνης
Περίληψη
Η ερευνητική εργασία επιχειρεί την διερεύνηση της έννοιας του τοίχου ως μιας πυκνής συνθήκης του ορίου στον αρχιτεκτονικό χώρο. Εστιάζει στην αναγνώριση και την ανάδειξη του τοίχου και των διαφορετικών ερμηνειών του στην συνθετική διαδικασία αντιμετωπίζοντάς τον όχι απλά ως δομικό στοιχείο αλλά ως ρυθμιστή της χωρικής δυνατότητας κατοίκησης. Ειδικότερα η έρευνα δομείται σε πέντε ενότητες όπου αναλύεται μέσω της παράθεσης παραδειγμάτων και θεωριών ο εκάστοτε ρόλος του τοίχου σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Η πρώτη ενότητα εκκινεί με αφετηρία την αποσαφήνιση του όρου poché κατά τον 19ο αιώνα και με έμφαση στην διττή του σημασία ως κενό και ταυτόχρονα πλήρες.
Στη δεύτερη ενότητα διερευνάται η θέση του poché στο Μοντέρνο Κίνημα, όπου η αποδέσμευση της μορφής από την κατασκευή αντικαθιστά το πυκνό poché με το κενό όριο των curtain walls και η σημασία του τοίχου ελαχιστοποιείται αλλά επανακτά την καλλιτεχνική της αξία ως τοίχος- αντικείμενο στα έργα του Mies van de Rohe. Στην συνέχεια μέσω της διδασκαλίας και του έργου του Kahn η πυκνότητα της κατασκευής επανέρχεται και ανανοηματοδοτείται μέσω των κενών κατασκευαστικών δομών (hollow stones) και της αναδίπλωσης και του διπλασιασμού του τοίχου.
Στην τρίτη ενότητα το poché και κατ’ επέκταση ο τοίχος μελετάται στην μεταμοντέρνα κατάσταση όπου ασκείται κριτική στο Μοντέρνο Κίνημα όσον αφορά την αντιμετώπιση του κτιρίου ως ελεύθερο αντικείμενο στο χώρο. O Venturi και ο Collin Rowe προσδίδουν στο poché αστική σημασία καθώς χρησιμοποιείται ως εργαλείο ανάλυσης και κατανόησης των χωρικών ποιοτήτων των πόλεων. Σε κλίμακα κτηρίου, το poché, κατά τον Venturi, είναι ο ενδιάμεσος χώρος που δημιουργείται λόγω της αντίφασης και της πολυπλοκότητας της αρχιτεκτονικής, είναι δηλαδή το διάστημα που παρεμβάλλεται μεταξύ χωρικών και πολιτισμικών διαβαθμίσεων.
Πέρα από τον Venturi και τον Rowe άλλο ένα ρεύμα που ασκεί κριτική στην α-τεκτονική προσέγγιση του Μοντέρνου Κινήματος είναι ο Κριτικός Τοπικισμός που εξετάζεται στην τέταρτη ενότητα. Στο εν λόγω κίνημα, και πιο ειδικά, στο έργο των Siza, Tadao Ando και Barragán τονίζεται η σημασία της αρθρωτικής τεκτονικής δομής στην ενίσχυση των χαμένων συνδέσεων με τον τόπο. Με έμφαση στην εσωτερική -ιεραρχημένη όμως- πολυπλοκότητα των κτηρίων, ο τοίχος μετατρέπεται σε αρθωτικό κατώφλι το οποίο παραλαμβάνει βίωμα και οργανώνει την αντιληπτική και αστική εμπειρία.
Η πέμπτη ενότητα αφορά στην απάντηση της αρχιτεκτονικής στην σύγχρονη εποχή. Ο τοίχος γίνεται αντιληπτός ως το μόνιμα ενδιάμεσο διάστημα όπου εξελίσσονται ταυτόχρονα πολλαπλά συμβάντα. Αποσταθεροποιείται η ακαμψία του ορίου δημιουργώντας ρευστά εσωτερικά με αλληλεπικαλυπτόμενους χώρους που αναπτύσσονται με όρους σχέσεων και διασυνδέσεων, με έμφαση στα τοπολογικά όρια στο έργο των Sanaa και τις διαδοχικές επιδερμίδες των Herzog de Meuron. Επιπλέον, αναλύονται παραδείγματα που κατανοούν τον τοίχο ως ένα κατοικημένο όριο μέσω μιας πιο σύγχρονης απόδοσης της διαδικασίας εκσκαφής και κατοίκησης της μάζας όπως στο έργο των Aires Mateus και των Nieto Sobejano. Ο τοίχος αξιοποιείται πλέον ως εννοιολογικό εργαλείο για την δημιουργία νέων τύπων χώρου σε συσχέτιση όμως με τις παραδοσιακές του αξίες, δηλαδή ως ένα πυκνό κατοικημένο όριο.
