Ιστορική αναδρομή
1977: Η ίδρυση του Πολυτεχνείου Κρήτης
Το Πολυτεχνείο Κρήτης ιδρύθηκε με το Νόμο 545/17.02.1977 «Περί ιδρύσεως Τεχνολογικού Πανεπιστημίου υπό την επωνυμία Πολυτεχνείο Κρήτης και άλλων τινών διατάξεων». Η διοίκησή του ανατέθηκε το 1977 από το ΥΠΕΠΘ σε Διοικούσα Επιτροπή υπό την Προεδρία του Περικλή Σ. Θεοχάρη, Ακαδημαϊκού και Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΦΕΚ 122/τ. Ν.Π.Δ.Δ./12-5-1977).
Στις 17 Ιουλίου 1977 συνεδρίασε η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή, με πρόεδρο τον Καθηγητή του ΕΜΠ Περικλή Θεοχάρη και αντιπρόεδρο τον Καθηγητή του ΕΜΠ Ιωάννη Τεγόπουλο παρουσία του τότε Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Ράλλη. Στην επιτροπή συμμετείχαν ο Δήμαρχος Χανίων Ιωάννης Κλωνιζάκης και ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γεώργιος Κατσανεβάκης.
H πρώτη Διοικούσα Επιτροπή του 1977 στην τετραετία της θητείας της ασχολήθηκε με την εξεύρεση γης και τη σύνταξη σχετικών μελετών για την ανέγερση μόνιμων κτιριακών εγκαταστάσεων στο Ακρωτήρι, αρχίζοντας με τη διαδικασία απαλλοτρίωσης 3.500 στρεμμάτων γης και σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων από την πόλη των Χανίων. Μερίμνησε για τη λεπτομερή αποτύπωση και έκδοση του σχετικού Π.Δ. που χαρακτήριζε την παραπάνω έκταση ως απαλλοτριωτέα. Από αυτή την έκταση η Διοικούσα Επιτροπή αγόρασε από την Κοινότητα Κουνουπιδιανών, την Ενορία Κουνουπιδιανών και την Ιερά Μονή Κορακιών συνολική έκταση 1.518 στρεμμάτων. Παράλληλα, η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή φρόντισε για την οργάνωση και στελέχωση των υπηρεσιών του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθώς και για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του. Αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας ήταν η έκδοση πληθώρας Προεδρικών Διαταγμάτων έως το 1981, από τα οποία ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Π.Δ. 1140/80 «Περί Ιδρύσεως Ανωτάτων Σχολών, Τμημάτων και Ινστιτούτων Ερευνών ως και συστάσεως θέσεων Καθηγητών εις το Πολυτεχνείο Κρήτης» που προέβλεπε την ίδρυση τριών Σχολών: α) Τεχνικών Επιστημών, β) Εφαρμοσμένων Επιστημών και γ) Αρχιτεκτονικής και Χωροταξίας. Κάθε Σχολή, περιελάμβανε τέσσερα Τμήματα. Η τότε Διοικούσα Επιτροπή οραματίσθηκε ένα μεγάλο και πολυτμηματικό Ίδρυμα. Παράλληλα με τις δραστηριότητες στο θεσμικό πλαίσιο, η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή φρόντισε για την απόκτηση τριών παλαιών κτιρίων (Παλαιές Φυλακές, Παλαιό Δημαρχείο ή Μεγάλο Αρσενάλι και Ενετική Λότζια), τη σύνταξη μελετών για την αναστήλωσή τους, όπως και τη σύνταξη μελετών για την εγκατάσταση σε αυτά. Προχώρησε ακόμη στην αγορά Ηλεκτρονικού Υπολογιστή (SPERRY UNIVAC V77-800) το 1980, αξίας 10.000.000 δρχ. περίπου, όπως και στον εξοπλισμό της βιβλιοθήκης με βιβλία και 479 τίτλους επιστημονικών περιοδικών. Τέλος, η Διοικούσα Επιτροπή συγκρότησε 14 εκλεκτορικά σώματα το Mάιο του 1981 για την εκλογή των πρώτων καθηγητών.
Οι πρώτες διοικήσεις
Μετά τις βουλευτικές εκλογές του 1981, η νέα Κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Παιδείας, όρισε νέα Διοικούσα Επιτροπή υπό την Προεδρία του καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Θαλή Αργυρόπουλου (Δεκέμβριος 1982 - Ιανουάριος 1989) και στη συνέχεια υπό την προεδρία του καθηγητή της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών Θεοδώρου Λιανού (Φεβρουάριος 1989 - Αύγουστος 1989). Η νέα Διοικούσα Επιτροπή συμπλήρωσε ή αναθεώρησε αποφάσεις της Διοικούσας Επιτροπής του 1977 πάνω σε βασικές επιλογές, όπως ήταν η διάρθρωση του Πολυτεχνείου Κρήτης σε ακαδημαϊκές μονάδες, το στεγαστικό πρόβλημα και ο εκπαιδευτικός προγραμματισμός. Ως προς το στεγαστικό, προτεραιότητα εδόθη στην ανάπτυξη του Πολυτεχνείου μέσα στην πόλη με την αναπαλαίωση των Παλαιών Φυλακών και Στρατώνων, την αγορά και αναπαλαίωση της Γαλλικής Σχολής, την αγορά από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης του κτηριακού συγκροτήματος της Μεραρχίας, την εξασφάλιση χρήσης του στρατοπέδου Χατζηδάκη στη Χαλέπα και προώθηση των μελετών ανέγερσης κτηρίων σε αυτό. Παράλληλα, προωθήθηκαν οι μελέτες ανέγερσης των μονίμων κτηριακών εγκαταστάσεων στο Ακρωτήρι για την στέγαση ενός Τμήματος, των Ηλεκτρονικών Μηχανικών, ενώ είχε προηγηθεί περικοπή της απαλλοτριωτέας έκτασης κατά 600 στρέμματα. Η θεμελίωση των πρώτων εγκαταστάσεων στο Ακρωτήρι, έγινε τον Δεκέμβριο του 1988.
Ως προς τον εκπαιδευτικό προγραμματισμό, επιστέγασμα της φιλοσοφίας της Δ.Ε. ’82, ήταν η έκδοση του Π.Δ. 52/1-3-1983 (ΦΕΚ, τ. Α', αρ. Φυλ. 27) «Διάρθρωση του Πολυτεχνείου Κρήτης σε Τμήματα και Τομείς, διαδικασία πλήρωσης θέσεων ΔΕΠ και προϋποθέσεις για την αυτοδύναμη λειτουργία του Πολυτεχνείου Κρήτης με εκλεγμένα όργανα Διοίκησης». Αντί των τριών Σχολών και 12 Τμημάτων που προέβλεπε το Π.Δ. 1140/80, με το Π.Δ. 52/83 προβλέφθηκε η ίδρυση 6 Τμημάτων: Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Ηλεκτρονικών Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών, Μηχανολόγων Μηχανικών και Γενικό Τμήμα. Από το 1985 έως και τον Αύγουστο 1989 Αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής ανέλαβε ο Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Βασίλειος Δρουκόπουλος. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Αυγούστου 1989, διορίσθηκε νέα Διοικούσα Επιτροπή υπό την Προεδρία του Καθηγητή του ΕΜΠ κ. Ιωάννη Τεγόπουλου και Αντιπροέδρους τους Καθηγητές του Πολυτεχνείου Κρήτης κ.κ. Αντώνιο Φώσκολο και Ιωακείμ Γρυσπολάκη.
Από το Σεπτέμβριο του 1989, η Δ.Ε. αποφάσισε την αλλαγή της στόχευσης στην κτηριολογική ανάπτυξη του Ιδρύματος. Εγκαταλείφθηκε η περαιτέρω ανάπτυξή του μέσα στην πόλη και προωθήθηκε με ταχείς ρυθμούς η ανάπτυξη της Πολυτεχνειούπολης στο Ακρωτήρι. Το Πολυτεχνείο αποδέσμευσε χώρους, όπως το Στρατόπεδο Χατζηδάκη και η Ενετική Λότζια, ώστε η πόλη των Χανίων να τους αξιοποιήσει για άλλες χρήσεις. Στα κτήρια που κρατήθηκαν για ιδιόχρηση, στεγάσθηκαν η Πρυτανεία και οι διοικητικές υπηρεσίες (Ενετικό Συγκρότημα των Παλαιών Φυλακών και Στρατώνων) και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (πρώην Γαλλική Σχολή). Κυρίως όμως κατέστη δυνατή η στέγαση των Τμημάτων του Πολυτεχνείου στην Πολυτεχνειούπολη του Ακρωτηρίου, όπου υπήρχε η δυνατότητα ανέγερσης των κατάλληλων αιθουσών, εργαστηρίων και υποδομών που οι σύγχρονες απαιτήσεις επιβάλλουν για ένα Τεχνικό Πανεπιστήμιο.
Τον Οκτώβριο του 1993 υπήρξαν οι απαιτούμενες από το νόμο προϋποθέσεις και τα Τμήματα του Ιδρύματος αυτονομήθηκαν, ώστε σε επίπεδο Τμήματος, λειτουργούσαν με εκλεγμένα όργανα διοίκησης. Μόλις υπήρξαν αυτές οι προϋποθέσεις, κινήθηκαν οι διαδικασίες εκλογής Πρυτανικών Αρχών και αυτοδύναμης πλέον λειτουργίας του Πολυτεχνείου Κρήτης. Πρώτος Πρύτανης εκλέχθηκε ο Καθηγητής Γιάννης Φίλης και Αντιπρυτάνεις οι Καθηγητές Ιωάννης Σίσκος και Θεόδωρος Μαρκόπουλος, οι οποίοι ανέλαβαν καθήκοντα στις 8-12-93.
Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Πολυτεχνείου Κρήτης
Το 1984 διορίσθηκαν τα πρώτα μέλη ΔΕΠ στο Ίδρυμα, ήτοι οι καθηγητές Γεώργιος Αβδελάς, Ιωακείμ Γρυσπολάκης, Βασίλειος Δρουκόπουλος, Ιωάννης Σίσκος και Κωνσταντίνος Σιώμος. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1984-85 άρχισε την εκπαιδευτική του λειτουργία το Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης με την εισαγωγή των πρώτων 120 φοιτητών, καθώς και το Γενικό Τμήμα, το οποίο παρείχε την εκπαίδευση στις βασικές επιστήμες σε όλα τα Τμήματα. Ακολούθησαν το Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων κατά το ακαδημαϊκό έτος 1987-88 και το Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών κατά το ακαδημαϊκό έτος 1990-1991, το οποίο με απόφαση της ΔΕ μετονομάσθηκε το 1991 σε Τμήμα Ηλεκτρονικής και Μηχανικών Υπολογιστών. Το 1992 αποφασίσθηκε η μετονομασία του Τμήματος Χημικών Μηχανικών σε Χημικών Μηχανικών & Μηχανικών Περιβάλλοντος και το 1993 προκηρύχθηκαν οι πρώτες τρεις θέσεις καθηγητών του εν λόγω Τμήματος. Το 1995 αποφασίσθηκε η κατάργηση του Τμήματος Χημικών Μηχανικών και η ίδρυση του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος με το ΠΔ 232/1995, το οποίο δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές το 1997. Τέλος, το έτος 2004, ιδρύθηκε και υποδέχθηκε τους πρώτους φοιτητές το Τμήμα των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, το οποίο στεγάσθηκε στο ανακαινισμένο Κτήριο της πρώην Γαλλικής Σχολής στην Χαλέπα.
Το καλοκαίρι του 2013, η Σύγκλητος του Ιδρύματος, μετά από εισήγηση της Διοίκησης, αποφάσισε τη μεταφορά όλων των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων στην Πολυτεχνειούπολη του Ακρωτηρίου. Η υλοποίηση ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2013, με τη μεταφορά της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών από το κτήριο της πρώην Γαλλικής Σχολής και ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 2014, με τη μεταφορά των διοικητικών και οικονομικών υπηρεσιών από το Ενετικό Συγκρότημα των Παλαιών Φυλακών και Στρατώνων.
Βιβλιογραφία
Συνοπτική Έκθεση του εκπαιδευτικού και οργανωτικού έργου της Διοικούσας Επιτροπής Πολυτεχνείου Κρήτης από τον Ιανουάριο '82 μέχρι τον Απρίλιο '83
Χανιά, Απρίλιος 1983
ΦΕΚ 545/46, τ.1/17-2-1977 «Περί ιδρύσεως Τεχνολογικού Πανεπιστημίου υπό την επωνυμία Πολυτεχνείο Κρήτης και άλλων τινών διατάξεων»
Π.Δ. 52/1-3-1983 (ΦΕΚ, τ. Α', αρ. Φυλ. 27) «Διάρθρωση του Πολυτεχνείου Κρήτης σε Τμήματα και Τομείς, διαδικασία πλήρωσης θέσεων ΔΕΠ και προϋποθέσεις για την αυτοδύναμη λειτουργία του Πολυτεχνείου Κρήτης με εκλεγμένα όργανα Διοίκησης»
Επετειακό Λεύκωμα 1984-2009
Πολυτεχνείο Κρήτης 25 Χρόνια Προσφοράς στην Παιδεία & στην Έρευνα
Έκδοση Πολυτεχνείου Κρήτης 2009
