Εγκρίθηκε παμψηφεί στην ολομέλεια του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και κοινοποιήθηκε επίσημα η πρόταση για μετατροπή της πρώην Ιερατικής Σχολής στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων σε Πατριαρχικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Πατριάρχης Βαρθολομαίος», της ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου της Μονής, καθώς της μετατροπής των παρακείμενων οικίσκων σε ξενώνες φιλοξενίας. Η πρόταση αποτελεί το αποτέλεσμα της Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στο Πολυτεχνείο Κρήτης, την Περιφέρεια Κρήτης, η οποία την χρηματοδότησε, το Υπουργείο Πολιτισμού, και την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων.
Η προγραμματική σύμβαση και η διαμόρφωση της πρότασης εκπονήθηκαν στην Σχολή Αρχιτεκτόνων Mηχανικών (ΑΡΜΗΧ) του Πολυτεχνείου Κρήτης με επιστημονικά υπεύθυνη την Καθ. Αμαλία Κωτσάκη, Αναπληρώτρια Κοσμήτορα της Σχολής, Διευθύντρια του Εργαστηρίου Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, Πόλης και Πολιτισμού, καθώς και Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Σχολής ΑΡΜΗΧ. Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν οι καθηγητές της Σχολής ΑΡΜΗΧ Αλέξανδρος Βαζάκας (Κοσμήτορας της Σχολής), Μαρία Σταυρουλάκη, Μαρία Μανδαλάκη, Γιάννης Τσάρας, Πανίτα Καραμανέα, Νόνη Μαραβελάκη, Κώστας Προβιδάκης, Αντώνης Βαφείδης (Σχολή ΜΗΧΟΠ), καθώς και οι εξωτερικοί συνεργάτες Γιώργος Τζούγκαρης, Μηχανολόγος Μηχανικός, και Χαράλαμπος Ακρίβας, Τοπογράφος Μηχανικός. Κατά τη διάρκεια εκπόνησης του έργου, μεγάλος ήταν και ο αριθμός προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών που συμμετείχαν, αποκομίζοντας πολύτιμα οφέλη από γνώσεις και εμπειρία. Επίσης, σε όλες τις φάσεις του έργου αμέριστη υπήρξε η υποστήριξη του αρχαιολόγου και επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων, κ. Μιχάλη Ανδριανάκη, συμβούλου του ερευνητικού προγράμματος. Η επιτυχής ολοκλήρωση της προσπάθειας πολλά οφείλει και στην αγαστή συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων, ιδιαιτέρως με τον Ηγούμενό της, Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Δορυλαίου κ. Δαμασκηνό.
Σύντομη περιγραφή της πρότασης
Το Πατριαρχικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Πατριάρχης Βαρθολομαίος» περιλαμβάνει Συνεδριακό Κέντρο (αίθουσα συνεδρίων, foyer, διοίκηση), Πατριαρχικό διαμέρισμα, Βιβλιοθήκη – Μελετητήριο – Αρχείο, Εκθεσιακούς χώρους, καθώς και τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους και χώρους υγιεινής. Στόχος της πρότασης είναι η δημιουργία ενός πολυλειτουργικού κτηρίου που θα συμβάλει στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της Μονής και θα ενισχύσει την κοινωνική της αποστολή, ενώ παράλληλα θα διαφυλάξει τον θρησκευτικό χαρακτήρα της μοναστικής ζωής.
Ο εργατικός κοινοβιακός οικισμός μετατρέπεται σε ξενώνες φιλοξενίας, οργανωμένους σε τρία συγκροτήματα με αυλές, και στόχος είναι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής του φυσιογνωμίας με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις, διατηρώντας τη μοναστική λιτότητα που τα χαρακτηρίζει.
Ο περιβάλλον χώρος προτείνεται να διαμορφωθεί με τρόπο που να αναδεικνύει τα συνθετικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μοναστηριακού συγκροτήματος (αξονικότητα, μνημειακότητα) και συνάμα να γεφυρώνει την αυστηρή συμμετρία του μνημείου με την οργανικότητα του παρακείμενου αγροτικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στην διευθέτηση της κυκλοφορίας και των προσβάσεων, ενώ για τις φυτεύσεις προτείνονται φυτά από την χλωρίδα της περιοχής.
Με την ολοκλήρωση και έγκριση της πρότασης από το ΚΑΣ ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου που θα ενισχύσει την ήδη προβεβλημένη παρουσία της Μονής και θα αποτελέσει έναν ακόμα χώρο υπερτοπικού ενδιαφέροντος στα Χανιά και ευρύτερα την Κρήτη, ενώ η άμεση σύνδεσή του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και γενικότερα την Εκκλησία, καθιστά το Πατριαρχικό Ίδρυμα διακριτό διεθνώς.