Η βιώσιμη κινητικότητα και ο τουρισμός ως κινητήριοι μοχλοί για οικονομική ανάπτυξη στα ευρωπαϊκά νησιά ήταν το θέμα που συζητήθηκε στη Δημόσια Ακρόαση που διοργανώθηκε από το Δίκτυο Νησιωτικών Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (INSULEUR) και το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης (ReSEL-TUC), την Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018 στο κτίριο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EESC) στις Βρυξέλλες. Η εκδήλωση, έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Βιώσιμης Ενέργειας (ΕUSEW 2018), και διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (EESC) και με την υποστήριξη της Διάσκεψης Περιφερειακών Παράκτιων Περιοχών (CPRM) και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μικρών Νησιών (ESIN).
Η υιοθέτηση ενός "πράσινου" αναπτυξιακού μοντέλου των ευρωπαϊκών νησιών έχει ζωτική σημασία για την οικοδόμηση βιώσιμου μέλλοντος και ανταγωνιστικής τοπικής οικονομίας. Καθώς οι μεταφορές είναι υπεύθυνες για το 23% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι νησιωτικές κοινότητες θα πρέπει να επιδιώξουν τη σταδιακή μείωση των μέσων μεταφοράς με βάση τα ορυκτά καύσιμα και να υιοθετήσουν καινοτόμες λύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σε αυτό το πλαίσιο, η εκδήλωση είχε ως στόχο:
• Να ενημερώσει τις νησιωτικές κοινότητες και επιχειρήσεις σχετικά με τις πρόσφατες ευρωπαϊκές πολιτικές, πρωτοβουλίες και ευκαιρίες για πράσινα νησιά.
• Να συζητηθούν οι συνέργιες μεταξύ των τοπικών φορέων κινητικότητας και τουρισμού για νέες προσαρμοσμένες υπηρεσίες που μπορούν να δώσουν λύσεις για την αντιμετώπιση των αναγκών κινητικότητας τόσο των πολιτών όσο και των επισκεπτών.
• Να εξετάσει τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νησιά λόγω των πιέσεων από τον τουρισμό και την εποχικότητα και να συζητήσει, σε ένα μακροπρόθεσμο πλαίσιο, πως αυτά μπορούν να οδηγηθούν σε ένα βιώσιμο μέλλον με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και χαμηλό κόστος.
• Να εστιάσει στις ευκαιρίες που θα προκύψουν στο άμεσο μέλλον και κατά τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 για τις νησιωτικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Την εκδήλωση καλωσόρισαν οι:
- Pierre-Jean Coulon, Πρόεδρος του τομέα Μεταφορών, Ενέργειας, Υποδομών και Κοινωνίας της Πληροφορίας της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
- Γεώργιος Μπενέτος και Joe Grech, INSULEUR ως Πρόεδροι του INSULEUR
- Giuseppe Sciacca, Εκτελεστικός γραμματέας της Επιτροπής των Νησιών (CPRM)
Ακολούθησαν εισηγήσεις και συζήτηση που συντονίστηκαν από τον κ. Γιώργο Ασωνίτη (INSULEUR) και τον Καθηγητή κ. Θεοχάρη Τσούτσο (Πολυτεχνείο Κρήτης).
Η πρώτη ομάδα περιλάμβανε τη φωνή των οικονομικών και κοινωνικών εκπροσώπων των νησιών:
- Claudio Mantero, συντονιστής του Η2020 CIVITAS DESTINATIONS, Ηorarios do Funchal, Μαδέιρα
- Sotiris Raptis, συντονιστής της πρωτοβουλίας EcoPorts, Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων (ESPO)
- Sylvia Gauci, εκτελεστική γραμματέας, Συμβούλιο Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης της Μάλτας
- Clemens Rosenmayr, σύμβουλος πολιτικής, Eurochambres
- Ελευθέριος Κεχαγιόγλου, αντιπρόεδρος, Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μικρών Νησιών (ESIN)
- Alicia Bueno, Επιμελητήριο Μαγιόρκας, Μέλος της Τεχνικής Επιτροπής του INSULEUR
Στη δεύτερη ομάδα εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου παρουσίασαν κρίσιμα και επίκαιρα σημεία της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τα νησιά και τις προοπτικές σε σχέση με την επερχόμενη προγραμματική περίοδο:
• Brendan Devlin, σύμβουλος πολιτικής, Πρωτοβουλία για την Καθαρή Ενέργεια στα Νησιά, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας (DG ENER), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Iuliana Aluas, Αν. διευθύντρια μονάδας Τουρισμού, Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ (DG GROW), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Γεώργιος-Σταύρος Κρεμλής, Διευθυντής επί τιμή, Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος (DG ENV), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ιωάννα Μουλίου-Niessler, υπεύθυνη για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ιονίου-Αδριατικής, Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (DG REGIO), Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Μιλτιάδης Κύρκος, Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού
Στην εκδήλωση συμμετείχαν πάνω από 60 συμμετέχοντες, εκπρόσωποι νησιωτικών επιμελητηρίων και φορέων δημόσιων αρχών, εκπρόσωποι ευρωπαϊκών ενώσεων και φορέων τουρισμού, ενέργειας και μεταφορών.
O διάλογος μεταξύ των φορέων/εκπροσώπων των νησιών και των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εστίασε στο πώς θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι συγκεκριμένες, αλλά και μεταβαλλόμενες, προκλήσεις για ασφαλέστερη, καθαρή και διασυνδεδεμένη κινητικότητα και στο με ποιο τρόπο θα απελευθερωθεί το δυναμικό των ευρωπαϊκών νησιών, ώστε να γίνουν πρωτοπόροι στην μετάβαση προς ένα μέλλον καθαρότερης ενέργειας, υιοθετώντας νέες τεχνολογίες και στον τομέα των μεταφορών.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στα ακόλουθα ζητήματα:
• Νησιά και Επενδύσεις
Τα νησιά δεν είναι ακόμη ώριμα να ενσωματώσουν πλήρως τη βιώσιμη κινητικότητα και λόγω του «φυσικού» τους μειονέκτημα της εποχικότητας (μικρός πληθυσμός τον χειμώνα, υψηλός το καλοκαίρι, συνεπώς κάθε επένδυση σε ηλεκτρικά οχήματα, και σε συστήματα φόρτισης δεν είναι οικονομικά αποδοτική μόνο από τη χρήση κατά την τουριστική περίοδο). Το πρόβλημα μεγαλώνει λόγω της ανυπαρξίας μεταφορικού ισοδυνάμου.
• Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία κατά την επομένη προγραμματική περίοδο 2021-2027
Ο ρόλος των νησιωτικών επιμελητηρίων για τη λήψη αποφάσεων και την ανάπτυξη των αναγκαίων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι κρίσιμος.
• Νησιά και νομοθετικό-κανονιστικό πλαίσιο
Μολονότι πολλά Ευρωπαϊκά νησιά έχουν αναπτύξει Σχέδια Βιώσιμης Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (ΣΔΑΕ), υπάρχει ακόμη αδράνεια για την πλήρη αποδοχή εφαρμογής πράσινης ενέργειας και βιώσιμης κινητικότητας.
• Νησιά και σύστημα εμπορίας εκπομπών
Σύμφωνα με την υπάρχουσα υποδομή, τα περισσότερα νησιά ακόμη χρησιμοποιούν συμβατικά καύσιμα, και τιμωρούνται έτσι από το σύστημα εμπορίας εκπομπών.
• Νησιά και καινοτομία
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, τα νησιωτικά Πανεπιστήμια και Ερευνητικά κέντρα έχουν αναπτύξει τεχνογνωσία επιτόπια με παγκόσμια αναγνώριση. Και αυτό γιατί είναι κοντά στα πραγματικά προβλήματα, προσπαθώντας - εκπαιδευτικά και ερευνητικά - να δώσουν ασφαλείς λύσεις με καινοτομικές προσεγγίσεις.